Van kieskeurige eter tot een kind met ARFID: wat zijn de verschillen, wat is de relatie met de voedingstoestand en groei en welke adviezen geef je ouders? Het kwam allemaal aan bod tijdens het interactieve webinar “The spectrum of picky eating”, dat op donderdag 18 juni 2020 live via Nutricia Campus te volgen was. Moderator: Dr. Rosan Meyer. 

‘Er bestaat helaas geen universele definitie voor kieskeurige eters.’ Aan het woord is senior kinderdiëtist Chris Smith, hoofd Diëtetiek Royal Alexandra Children’s Hospital in Brighton (UK). Smith ziet “picky eating” als een paraplu-term voor alle onwil om iets te eten. Kieskeurige eters hebben volgens hem vaak duidelijke voedselvoorkeuren. ‘Als we kieskeurige eters onderverdelen in een piramide, bestaat de basis uit milde kritische eters. Aan de top staan kinderen met Avoidant/Restrictive Food Intake Disorder ARFID.’ Kinderen met ARFID vermijden voedsel met een bepaalde kleur, textuur of smaak. ‘Het is behoorlijk lastig om het verschil te zien tussen kieskeurig eten en ARFID’, aldus Rebecca Thomas, diëtist met een eigen praktijk in Baltimore in de Verenigde Staten. Ze besprak de grootste verschillen tussen kieskeurige eters en ARFID aan de hand van een overzichtelijke slide. Een belangrijk verschil is bijvoorbeeld dat kinderen met ARFID bang zijn zich te verslikken, te stikken, bang om te braken, ze voelen zich vol en hebben vaak buikpijn. Bijna 50% van de kinderen met ARFID geeft aan angst te hebben voor braken of stikken.’

Een belangrijke oorzaak van het optreden van kieskeurigheid is volgens Smith het laat starten met bijvoeding, of het weinig variëren in structuren en smaken. Daarnaast is volgens Smith ook de interactie tussen ouder en kind tijdens het eten van invloed. Volgens hem zijn er 4 opvoedstijlen en je kunt ontdekken welke opvoedstijl bij ouders past door ze de vraag te stellen “Wat doe je als je kind niet eet”. Kinderen van ouders die tot de categorie “controlling” behoren, hebben een groter risico op een groeiachterstand. Smith: ‘Als je ouders kunt sturen naar de categorie “responsive”, kun je kieskeurig eten bij het kind vaak voorkomen en het helpt ook bij de aanpak van het probleem.’
Thomas merkt op dat kinderen met ARFID vaak “sensorische superproevers” zijn. Deze kinderen pikken smaken, texturen en presentatie intenser op. Zij kunnen bijvoorbeeld courgette en champignons te glibberig vinden. ‘Maar ook kunnen de kinderen bijvoorbeeld een trauma hebben door eerder verslikken in voeding of door lichamelijk of psychisch misbruik. En ook bij kinderen met autisme en ADHD komt ARFID vaker voor.’

In de behandeling van kieskeurige eters is het doel het verbeteren van het eetpatroon en het ondersteunen van voldoende groei en gewichtstoename. Smith geeft ouders gedrags- en voedingsadviezen. Denk aan eten in een rustige omgeving, maximaal 20-25 minuten besteden aan het aan tafel zitten om te eten, zelf het goede voorbeeld geven… Smith: ‘Het klinkt allemaal eenvoudig, maar voor veel ouders is dit toch niet gemakkelijk. Ouders moeten minder focussen op dat wát hun kind eet, en meer op gedragsinterventie. Tekorten vul ik dan bijvoorbeeld aan met een supplement, zoals een ijzer- en zinksupplement.’

Thomas maakt samen met kinderen vaak een lijst met “likes” en “dislikes” en onderzoekt samen met ze de “maybes” bij nieuwe voedingsmiddelen. Dit overzicht en de hiërarchie erin gebruikt ze om meer variatie en structuur in de voeding aan te brengen, beginnend met voedingsmiddelen die het kind accepteert. Om het gewichtsverlies en de macro- en micronutriënten aan te vullen is daarnaast meestal drinkvoeding nodig. Een volgende stap is het uitproberen van nieuwe producten en het vergroten van porties van geaccepteerde producten.’ Thomas vult aan dat het bij ARFID echt nodig is stapsgewijs te werken en zij onderstreept het belang van een multidisciplinaire behandeling bij ARFID. Volgens haar bestaat het team in het ideale geval uit een kinderarts, gastro-enteroloog, psycholoog of psychiater, diëtist, ergotherapeut en gedragstherapeut.

Het webinar is hier terug te kijken. Thomas en Smith bespraken beiden ook een casus en beantwoordden aan het einde van het live webinar vragen van deelnemers.