Kleine tekorten, grote gevogen: deficiënties bij peuters
Peuters bevinden zich in een cruciale fase van hun ontwikkeling, waarin voeding een sleutelrol speelt. Hun voedingsbehoeften zijn aanzienlijk anders dan die van volwassenen. Zo hebben zij per kilogram lichaamsgewicht 3,5 keer meer calcium, 5 keer meer ijzer, 7 keer meer vitamine D en 2,5 keer meer essentiële vetzuren nodig dan volwassenen. 1,2 Deze verhoogde behoefte is te wijten aan de snelle groei en ontwikkeling van het lichaam en de hersenen in deze levensfase.3,4
Waarom deze voedingsstoffen essentieel zijn
Calcium is onmisbaar voor de opbouw van sterke botten en tanden, maar speelt ook een rol in spiercontracties en andere vitale lichaamsfuncties.5 IJzer is cruciaal voor de hersenontwikkeling en het functioneren van het immuunsysteem.6,7 Een tekort kan leiden tot verminderde cognitieve prestaties en verhoogde vatbaarheid voor infecties. Vitamine D ondersteunt de opname van calcium en draagt bij aan een gezond immuunsysteem.8-10 Essentiële vetzuren, zoals omega-3 vetzuren AA en DHA, zijn betrokken bij de ontwikkeling van het zicht en de hersenen.11-15
Korte termijn gevolgen van deficiënties
Een inadequate voedingsinname kan op korte termijn leiden tot een verstoorde balans van micronutriënten. Dit kan zich uiten in symptomen zoals vermoeidheid, prikkelbaarheid, verminderde weerstand en vertraagde groei. Peuters die onvoldoende eten of eenzijdig eten, lopen het risico op deficiënties die hun algemene gezondheid negatief beïnvloeden. Denk aan bloedarmoede door ijzertekort of rachitis door een tekort aan vitamine D.16,18
Lange termijn gevolgen van deficiënties
Op de lange termijn kunnen voedingsdeficiënties ernstige gevolgen hebben. Een chronisch tekort aan essentiële voedingsstoffen verhoogt het risico op ondergewicht, slechte groei of juist overgewicht. Deze fysieke gevolgen kunnen de cognitieve ontwikkeling belemmeren, wat zich kan uiten in leerproblemen en gedragsstoornissen op latere leeftijd.18
Daarnaast kan een verstoorde relatie met voeding in de peuterjaren bijdragen aan de ontwikkeling van eetstoornissen. Dit kan leiden tot een negatieve invloed op zowel de mentale als fysieke gezondheid. Kinderen die in hun vroege jaren onvoldoende of ongezond eten, kunnen een verstoord eetpatroon ontwikkelen dat moeilijk te doorbreken is.19
Preventie en bewustwording
Het is daarom van groot belang dat ouders, verzorgers en professionals zich bewust zijn van de specifieke voedingsbehoeften van peuters. Een gevarieerd dieet, rijk aan calcium, ijzer, vitamine D en essentiële vetzuren, is essentieel. In sommige gevallen kan aanvulling via verrijkte producten of supplementen nodig zijn, zeker wanneer het dieet niet voldoende voorziet in deze behoeften.
Door vroegtijdig aandacht te besteden aan een gezonde en evenwichtige voeding, kunnen veel problemen voorkomen worden. Goede voeding vormt immers de basis voor een gezonde groei, optimale ontwikkeling en een sterk immuunsysteem.20-22
Referenties: 1. www.gezondheisraad.nl ; per kg lichaamsgewicht bij een kind van 12 kg versus een volwassen man van 84 kg. 2. www.voedingscentrum.nl. 3. WHO Child Growth Standards. Methods and development 2009 www.who.int. 4. Dekaban et al. Ann. Of Neurology 1978;4:345-356. 5. Closa-Monasterolo, R. et al. Clinical Nutrition, 2018;37(3):890-896. 6. EFSA Panel on Dietetic Products, N. and Allergies, No 1924/2006. EFSA Journal, 2009. 7(11): p. 1360. 7. Stepan, D., et al. Current health sciences journal, 2018. 44(4): p. 362. 8. Institute of Medicine. (2011). Dietary Reference Intakes for Calcium and Vitamin D. 9. FAO/WHO. (2005). Vitamin and mineral requirements in human nutrition. In FAO/WHO Codex 10. Alimentarius Commission (2020). Report of the Forty-third session on 6-11 July 2020, Rome Italy. 11. Hadley. (2016) Nutrients 8:216. 12. Brenna. (2016) Nutr Rev 74:329. 13. Koletzko. (2020) Am J Clin Nutr 2020;111:10-6. 14. Tounian P, et al. (2021) Archives de Pédiatrie 28(1):69-74. 15. Brenna J, et al. (2014) J Hum Evol 77:99-106. 16. Taylor C. et al. The American Journal of Clinical Nutrition. 2016;104(6):1647-1656. 17. Xue Y. et al. PLOS ONE. 2015;10(4):e0123664. 18. Chao H. Frontiers in Pediatrics. 2018;6(22). 19. Yaqob Qazaryan K. et al. Neurology and Neuroscience Reports. 2019;2:1-8. 20. Garssen J. Gezondheids- en voedingsuitdagingen bij peuters. Nutricia Wetenschappelijk Symposium. Utrecht, 2011. 21. Hanley B, et al. Br J Nutr 2010; 104 suppl 1:S1-25. 22. Roseboom T, et al. Early Development 2006; 82-485-491